Mwanzilishi na Mwanzo wa Kanisa
Kanisa lilianzishwa mnamo 6 Aprili 1830 huko Fayette, New York, na Joseph Smith pamoja na waumini wachache (wanachama 6 wa kwanza).
Joseph Smith alidai kwamba alipokea maono ya kwanza mnamo mwaka 1820, ambapo alimwona Mungu Baba na Yesu Kristo wakimwambia ajiunge na kanisa lolote lililokuwepo wakati huo. Maono haya yaliwekwa msingi wa imani ya kanisa kwamba ufunuo wa kiroho haujaisha.
Mnamo mwaka 1823, Joseph Smith alidai kupokea mwongozo kutoka kwa malaika aitwaye Moroni, aliyemwelekeza kwenye mabamba ya dhahabu yaliyoandikwa historia ya kiroho ya jamii za kale za Amerika. Mabamba hayo yalipewa tafsiri na kuwa Kitabu cha Mormoni.
Ukandamizaji na Kuhama
Kufuatia kuanzishwa kwa kanisa, Joseph Smith na wafuasi wake walikabili upinzani mkubwa kutoka kwa jamii za maeneo waliyokuwa. Hii ilisababisha kuhama mara kwa mara:
New York kwenda Ohio (1831) – Walikimbilia Ohio kwa ahadi ya kuanzisha jamii ya kiroho.
Ohio kwenda Missouri – Huko Missouri, walikabiliwa na upinzani mkubwa zaidi, ikiwemo mauaji na ukandamizaji wa serikali ya jimbo.
Missouri kwenda Illinois – Huko Illinois, walijenga mji ulioitwa Nauvoo.
Joseph Smith aliuawa mnamo mwaka 1844 huko Nauvoo, Illinois, katika shambulio la ghasia lililofanywa na kundi la watu waliopinga mafundisho yake, haswa kuhusu ndoa za wake wengi.
Uongozi wa Brigham Young na Kuhamia Utah
Baada ya kifo cha Smith, uongozi wa kanisa ulirithiwa na Brigham Young, ambaye aliongoza wafuasi kuhamia Utah mnamo 1847.
Utah ilijengwa kuwa kitovu cha kanisa, na Salt Lake City ikawa makao makuu ya kidini na kiutawala.
Ukuaji wa Kanisa
Kanisa lilianza kutuma wamisionari ulimwenguni mnamo karne ya 19. Leo, kuna zaidi ya wamisionari 50,000 wanaofanya kazi duniani kote.
Wamisionari hawa wamechangia ukuaji mkubwa wa kanisa, na sasa linapatikana katika nchi zaidi ya 190 duniani.
Leo, kanisa lina wanachama zaidi ya milioni 16, huku idadi kubwa ikiwa Marekani, Amerika ya Kusini, na Afrika.
Ibada za Kanisa
Ibada za Kawaida za Jumapili
Ibada hizi hufanyika katika majengo yanayoitwa chapeli na zinajumuisha vipindi vifuatavyo:
Mkutano wa Sakramenti (Sacrament Meeting):
Ni sehemu kuu ya ibada, ambayo ina uimbaji wa nyimbo, maombi, hotuba fupi kutoka kwa wanachama, na ushiriki wa sakramenti (mkate na maji kama kumbukumbu ya dhabihu ya Yesu Kristo).
Wanaamini katika ushiriki wa ibada na familia yote, ikiwa ni pamoja na watoto.
Madarasa ya Mafundisho:
Baada ya mkutano wa sakramenti, wanachama hugawanyika katika vikundi vidogo kulingana na umri au jinsia. Kuna madarasa ya watoto, vijana, na watu wazima yanayofundisha mafundisho ya Biblia, Kitabu cha Mormoni, na maandiko mengine.
Ibada Maalum za Hekalu
Ibada za mahekalu hufanyika katika majengo maalum yanayoitwa mahekalu, ambayo yanatofautiana na chapeli. Hizi ni ibada za kipekee, na mahekalu hayafunguki kila siku. Ibada hizi zinajumuisha:
Ndoa za Milele:
Wanandoa wanafunga ndoa ambayo wanaamini inaendelea hadi milele, sio tu "hadi kifo kitutenganishe."
Ubatizo wa Wafu:
Wanabatiza watu kwa niaba ya jamaa zao waliokufa bila kupokea ubatizo.
Ibada za Ushuhuda wa Milele:
Zinahusiana na kuimarisha imani ya mwumini binafsi na ahadi za kufuata Kristo.
Matendo ya Kijamii na Msaada
Kanisa linahimiza wanachama wake kutoa fungu la kumi (tithing), ambalo linasaidia kufanikisha miradi ya kanisa, ikiwa ni pamoja na misaada ya kibinadamu.
Wamormoni pia hufanya huduma za kila mwezi zinazoitwa Home Teaching au Ministering, ambapo wanachama hutembeleana majumbani kwa ajili ya maombi na msaada wa kiroho.
Utamaduni wa Familia na Sabato
Jumapili ni siku takatifu ya kupumzika na kujitolea kwa ibada. Familia hujiunga kwa pamoja kwa shughuli za kiroho kama vile kusoma maandiko.
Wanasisitiza mazoea ya kila siku ya familia kama kusali pamoja na kusoma maandiko.
Mahekalu ya Kanisa la Wamormoni
Umuhimu wa Mahekalu
Mahekalu ni sehemu takatifu zaidi kwa Wamormoni, yanatofautiana na makanisa ya kawaida yanayoitwa chapeli. Yanachukuliwa kuwa "Nyumba za Bwana," na yanatumika kwa ibada maalum badala ya mikutano ya kila Jumapili. Mahekalu ni mahali ambapo waumini wanaimarisha imani yao kwa ahadi za kiroho na ibada zinazolenga maisha ya milele.
Ibada Kuu Zinazofanyika Hekaluni
Ndoa za Milele (Sealing Ceremony):
Wanandoa wanaamini kuwa ndoa yao inaweza kuendelea hata baada ya kifo, iwapo watafungwa ndoa hekaluni.
Familia pia inaweza kuunganishwa kwa milele kupitia ibada za “kuunganisha” wanafamilia waliokufa.
Ubatizo wa Wafu:
Ibada hii inahusisha kubatiza wanachama wa kanisa kwa niaba ya jamaa zao waliokufa bila kupata nafasi ya kubatizwa wakati wa uhai.
Wamormoni wanaamini kuwa wafu wanapewa fursa ya kukubali au kukataa ubatizo huu katika ulimwengu wa roho.
Ibada za Endowment:
Ibada hii inahusisha mfululizo wa mafundisho, maombi, na ahadi takatifu (covenants) zinazomwandaa mtu kiroho kwa maisha ya milele.
Wanaamini kuwa ibada hizi zinawaunganisha moja kwa moja na Mungu.
Mahekalu Maarufu
Salt Lake Temple: Iko Utah, ni hekalu maarufu zaidi na makao makuu ya kiibada ya kanisa.
Mahekalu yapo katika nchi nyingi, kama vile Mexico, Brazil, Afrika Kusini, Philippines, na hivi karibuni, yameongezeka Afrika, ikiwemo Kenya na Nigeria.
Upatikanaji
Sio kila mtu anaweza kuingia hekaluni. Wanachama wanahitaji kuwa na "hati ya hekaluni" (temple recommend) inayothibitisha kwamba wanaishi maisha yanayokubaliana na mafundisho ya kanisa.
Matendo ya Kijamii na Huduma
Kanisa la Wamormoni limejikita katika kusaidia jamii kwa huduma za kibinadamu na miradi ya msaada. Hizi ni sehemu muhimu za utamaduni wao wa kidini:
Msaada wa Kibinadamu
LDS Charities:
Shirika la misaada la kanisa ambalo limefanya kazi katika zaidi ya nchi 170.
Miradi yao ni pamoja na utoaji wa chakula, maji safi, huduma za afya, na misaada wakati wa majanga kama mafuriko au matetemeko ya ardhi.
Maandalizi ya Maafa:
Wamormoni hutoa msaada wa dharura wakati wa majanga kwa kusambaza vifaa, chakula, na msaada wa kujitolea.
Kanisa linamiliki maghala makubwa ya chakula na vifaa vya misaada.
Huduma za Jamii
Ministering (Home Teaching):
Wanachama huteuliwa kutembelea familia za waumini kila mwezi, wakitoa maombi, faraja, na msaada wa kiroho au kimwili.
Ni njia ya kuhakikisha kwamba kila mtu kanisani anajaliwa.
Miradi ya Kufanikisha Kujitegemea:
Kanisa linaendesha programu za kufundisha ujuzi wa kazi, mafunzo ya kifedha, na kusaidia watu kujitegemea kiuchumi.
Uhamasishaji wa Familia:
Kanisa lina programu zinazohimiza wanachama kutengeneza historia za familia (genealogy) na kuunganisha kizazi chao kupitia kumbukumbu za mababu.
Wamisionari wa Kanisa
Wajibu wa Wamisionari
Wamisionari wa Wamormoni ni sehemu ya pekee ya utambulisho wa kanisa. Wanahusika na kuhubiri injili na kushiriki mafundisho ya kanisa kwa watu wa mataifa mbalimbali.
Wamisionari wengi ni vijana wenye umri wa miaka 18-25, ingawa watu wazima na wanandoa pia hushiriki.
Mazoezi ya Wamisionari
Muda wa Huduma:
Vijana wa kiume hufanya huduma kwa muda wa miaka miwili, wakati vijana wa kike hufanya kwa miezi 18.
Wanaenda katika nchi mbalimbali kulingana na maeneo wanayotumwa.
Maandalizi:
Kabla ya kwenda kwenye misheni, wamisionari hupitia mafunzo katika vituo vya mafunzo ya wamisionari (Missionary Training Centers - MTCs) ambapo wanajifunza lugha, utamaduni, na mafundisho ya dini.
Utaratibu wa Kazi:
Wamisionari hufanya kazi za kila siku zinazojumuisha kujifunza maandiko, kuhubiri nyumba kwa nyumba, kufundisha darasa za dini, na kusaidia kazi za kijamii.
Matokeo ya Wamisionari
Wamisionari wamekuwa muhimu kwa ukuaji wa kanisa, hasa katika maeneo kama Amerika ya Kusini, Afrika, na Asia.
Kupitia juhudi zao, kanisa limekua kwa kasi duniani kote.
Hakuna maoni:
Chapisha Maoni