Iskanda Mkuu(Alexander the great ): Maisha, Historia ya Kidunia, na Uhusiano na Biblia

1. Maisha ya Alexander Mkuu

Kuzaliwa na Familia:

Alexander alizaliwa mnamo 20 Julai 356 KK huko Pella, mji mkuu wa Makedonia. Baba yake alikuwa Mfalme Philip II wa Makedonia, ambaye alianzisha jeshi lenye nguvu la Uyunani. Mama yake, Malkia Olympias, alikuwa mke wa nne wa Philip na mtu aliyempenda sana Alexander. Alimfundisha kwamba yeye ni mzao wa miungu, akihusishwa na Herakles (Hercules) na Zeus.

Elimu:

Alexander alipata elimu bora chini ya Aristotle, mwanafalsafa maarufu wa Kigiriki. Aristotle alimfundisha falsafa, sayansi, hisabati, na sanaa za kivita, jambo lililompa msingi wa akili na hekima iliyochangia uongozi wake wa kijeshi na kisiasa. Alexander pia alipenda sana maandiko ya Iliad ya Homer na alijiona kama mtu aliyeiga shujaa Achilles.

2. Safari ya Kijeshi na Mafanikio

Kupanda Mamlakani:

Mwaka 336 KK, baba yake Philip II aliuawa, na Alexander mwenye umri wa miaka 20 alichukua mamlaka kama mfalme wa Makedonia. Alianza kudhibiti Ugiriki kwa kuwakandamiza wapinzani na kuunda muungano wa mataifa ya Uyunani.

Ushindi Mkubwa wa Kijeshi:

1. Mapigano ya Granicus (334 KK): Ushindi wa kwanza dhidi ya Dola ya Uajemi.

2. Mapigano ya Issus (333 KK): Alexander alimshinda Mfalme wa Uajemi, Darius III, na kuanza kuvunja nguvu za Waajemi.

3. Kuhusiana na Misri (332 KK): Alifika Misri, akakaribishwa kama mkombozi, na kupewa jina la mungu na kufanywa farao. Huko alianzisha mji wa Alexandria, uliokuwa kitovu cha elimu na utamaduni.

4. Mapigano ya Gaugamela (331 KK): Ushindi huu ulihitimisha nguvu ya Uajemi, na Alexander akawa mtawala wa Milki kubwa zaidi duniani.

Wasadizi Wake:

Alexander alikuwa na makamanda waaminifu na wenye uwezo mkubwa, wakiwemo:

Hephaestion: Rafiki wake wa karibu na mshauri.

Parmenion: Jemadari mkuu wa jeshi lake.

Seleucus: Ambaye baadaye alianzisha Dola ya Seleucid.

Ptolemy I Soter: Aliyekuwa mfalme wa Misri baada ya kifo cha Alexander.

3. Uhusiano Wake na Biblia

Alexander hajatamkwa moja kwa moja katika Biblia, lakini matukio ya maisha yake yanatabiriwa au kuhusiana na maandiko ya kidini:

1. Unabii wa Danieli:

Katika Danieli 8:5-8, 21, pembe kubwa ya mbuzi inamtaja Alexander kama mfalme wa Milki ya Uyunani. Maono hayo pia yanatabiri kuwa baada ya kifo chake, milki yake itagawanywa kwa sehemu nne, jambo lililotokea kihistoria.

2. Historia ya Yosefo:

Yosefo, mwanahistoria Myahudi, anasema kwamba Alexander alipotembelea Yerusalemu, alikaribishwa na kuheshimiwa na makuhani wa Kiyahudi. Walimwonyesha maandiko ya Danieli yanayomtaja, na kwa sababu hiyo, Alexander aliwahurumia Wayahudi na hakuangamiza mji wao.

3. Madhara ya Hellenismu:

Utawala wa Alexander ulisababisha kuenea kwa utamaduni wa Kiyunani (Hellenism) katika Mashariki ya Kati. Hii iliathiri jamii za Kiyahudi kwa changamoto za tamaduni na dini, hasa wakati wa madhehebu ya Mafarisayo na Masadukayo.

4. Kifo cha Alexander

Alexander alikufa akiwa na umri wa miaka 32 mnamo 323 KK huko Babylon (Iraq ya sasa). Sababu ya kifo chake bado ni mjadala:

Baadhi wanadai alifariki kutokana na malaria au homa ya matumbo.

Wengine wanashuku sumu au uchovu wa mwili kutokana na majeraha ya vita na safari ndefu.

5. Maisha Baada ya Kifo Chake

Milki ya Alexander iligawanywa kati ya majemadari wake wanne, maarufu kama Diadochi:

Ptolemy: Alipewa Misri.

Seleucus: Alipewa Mesopotamia na Asia ya Kati.

Antigonus: Alidhibiti Ugiriki na Asia Ndogo.

Cassander: Alidhibiti Makedonia.

Mgawanyiko huu ulitimiza unabii wa Danieli 8:22 kwamba milki hiyo ingegawanyika katika falme nne dhaifu.

Nukuu za Vitabu vya Kihistoria na Kimaandiko

Arrian, The Campaigns of Alexander: Maandishi ya kihistoria kuhusu kampeni zake za kijeshi.

Josephus, Antiquities of the Jews: Inasimulia kuhusu uhusiano wa Alexander na Wayahudi.

Biblia: Danieli 7, 8, na 11, ambavyo vinatabiri ushindi wake na mgawanyiko wa milki yake.

Plutarch, Life of Alexander: Wasifu wa Alexander unaojulikana zaidi.

Hitimisho

Alexander Mkuu hakuwa tu mfalme na mshindi wa kijeshi, bali pia mtu aliyebadilisha historia ya ulimwengu. Aliunganisha tamaduni mbalimbali, na athari za Hellenismu zinaonekana hata leo. Katika muktadha wa Biblia, Alexander alitayarisha njia kwa matukio muhimu ya kihistoria na ya kidini, hasa kuibuka kwa Dola ya Kirumi na kuenea kwa Ukristo.